Στόχος της ενότητας είναι να αναλύσει την αλληλεπίδραση της διαιτολογικής και ψυχολογικής επιστήμης. Οι δυο αυτές σημαντικές επιστήμες συσχετίζονται και αλληλοεπιδρούν, τόσο έμμεσα όσο και άμεσα. Ολοένα και περισσότερες επιστημονικές μελέτες αναδεικνύουν το ρόλο που διαδραματίζει η ψυχολογική ισορροπία στον καθορισμό των διατροφικών επιλογών. Και αντίστροφα, όχι μόνο οι διατροφικές συνήθεις φαίνεται να επηρεάζουν άμεσα την ψυχολογική κατάσταση, αλλά και επιβεβαιώνεται ερευνητικά η εμπλοκή διαφόρων θρεπτικών συστατικών στους βιοχημικούς μηχανισμούς της αιτιοπαθογένειας ψυχιατρικών νόσων, όπως είναι οι αγχώδεις διαταραχές, η σχιζοφρένεια και η κατάθλιψη.

Προς την κατεύθυνση αυτή, θα αναφερθούν διεξοδικά και οι ψυχοκοινωνικοί παράγοντες (χαμηλή αυτοεκτίμηση, μειωμένες κοινωνικές δεξιότητες, χαμηλή εργασιακή απόδοση, περιθωριοποίηση – Bullying λεκτικό και σωματικό), οι οποίοι συνδέονται με τις διατροφικές συνήθειες και την παχυσαρκία.

Τέλος, θα παρουσιαστεί η αλληλεπίδραση των δύο επιστημών με τον προσδιορισμό της διασύνδεσής τους. Εξετάζεται αμφίπλευρα η εμπλοκή των μηχανισμών της ψυχολογικής παρέμβασης στον επαναπροσδιορισμό των διατροφικών επιλογών και αντιστρόφως η διατροφική διαχείριση ψυχολογικών και συναισθηματικών μεταπτώσεων, αλλά και διαφόρων μορφών ψυχοπαθολογίας όπως είναι η κατάθλιψη και οι διαταραχές ιδεοψυχαναγκαστικού φάσματος.

Στόχος της ενότητας είναι να παρουσιάσει τον τομέα της αθλητικής ψυχολογίας (sports psychology) ως έναν επιμέρους επίπεδο της επιστήμης της ψυχολογίας, ο οποίος εστιάζει κατ’ εξοχήν στην αθλητική δραστηριότητα και στοχεύει στην βελτίωσή της. Μελετά τη συμπεριφορά των ατόμων που ασχολούνται με την άσκηση και τον αθλητισμό.

Καθώς ο αθλητισμός σχετίζεται τόσο με το σώμα και την άσκηση, όσο και με την ψυχή και τις σκέψεις, το ενδιαφέρον εστιάζεται στο πώς ο αθλητής μπορεί να διαχειρίζεται τις ψυχικές προκλήσεις, συνδυαστικά με τη σωματική καταπόνηση και την έντονη προσπάθεια.

Αρχικά στην παρούσα εκπαιδευτική ενότητα, προσεγγίζεται η αθλητική ψυχολογία από κάθε πλευρά και αναλύονται οι βασικές αρχές της, σε συνδυασμό με τα κίνητρα και τους στόχους της άσκησης και του αθλητισμού, όπως και της σχέσης τους με την προσωπικότητα και την ψυχική υγεία του αθλητή.

Στη συνέχεια, αναφέρεται ο ρόλος της εξειδικευμένης προσέγγισης στην ψυχολογική ενίσχυση των αθλητών, αλλά και ειδικότερα των ποδοσφαιριστών για την επίτευξη μέγιστων αγωνιστικών στόχων και επιδόσεων.

Προς την κατεύθυνση αυτή, γίνεται εκτενής επιπλέον αναφορά στις μεθόδους διαχείρισης του στρες και της ψυχολογίας σε ειδικές δομές αθλητισμού, όπως είναι οι ποδοσφαιρικές ακαδημίες.

Τέλος, η ενότητα ολοκληρώνεται με την ανάλυση του όρου ψυχοβιολογία του αθλητισμού και της άσκησης που πιθανά προσδιορίζει την τελειομανία και τον εγωκεντρισμό στον αθλητισμό, αλλά και της προσέγγισης εγρήγορσης-αποδοχής-δέσμευσης στην εκπαίδευση αγωνιστικών δεξιοτήτων.

Σημείωση: Η συγκεκριμένη ενότητα περιλαμβάνει επιπλέον σεμιναριακό επιστημονικό υλικό σχετικά με την:

1. Ψυχολογική ενίσχυση αθλητή για επίτευξη αγωνιστικών στόχων

2.  Υποστήριξη της ψυχολογίας των ποδοσφαιριστών και

3. Διαχείριση στρες και ψυχολογίας στις ποδοσφαιρικές ακαδημίες

Στόχος της ενότητας είναι να αναδείξει την επικινδυνότητα και την αντιμετώπιση των διαταραχών διατροφής στους αθλητές.

Ορισμένα αθλήματα που απαιτούν τον έλεγχο του σωματικού βάρους αυξάνουν τον κίνδυνο για την εμφάνιση διαταραχών διατροφής, όπως είναι η νευρική ανορεξία και η ψυχογενής βουλιμία. Οι αθλητές και οι αθλήτριες που συμμετέχουν σε αγωνίσματα όπως είναι η ενόργανη γυμναστική, η πάλη, η άρση βαρών, η ρυθμική, η συγχρονισμένη κολύμβηση, τα αθλήματα αντοχής κλπ., ανήκουν στην «ομάδα υψηλού κινδύνου» δεχόμενοι συνεχώς πιέσεις για μείωση του σωματικού βάρους. Το γεγονός αυτό μπορεί να οδηγήσει σε διαταραγμένη διατροφική συμπεριφορά.

Στην συγκεκριμένη ενότητα, αρχικά, προσδιορίζεται η έννοια της διαταραγμένης διατροφικής συμπεριφοράς στον αθλητισμό, όταν η υπερβολική ενασχόληση με τη διατροφή και την εικόνα του σώματος παρουσιάζεται σε σημείο που επηρεάζει την καθημερινή ζωή του αθλητή.

Στη συνέχεια, αναλύονται σοβαρότερες μορφές των εν λόγω διαταραχών, οι οποίες μπορούν να επιφέρουν σημαντικές επιπτώσεις στην απόδοση και την υγεία του αθλητή, όταν συνοδεύονται από την πρόκληση εμετού ή ακόμα και την χρήση διαφόρων ουσιών όπως διουρητικά, λιποδιαλυτές και στεροειδή αναβολικά.

Τέλος, δίνεται έμφαση στη σημασία της συνεργασίας μεταξύ του ψυχολόγου και του διατροφολόγου και στην εξειδίκευση που προκύπτει από το σημείο επαφής των δύο αυτών επιστημών την Ψυχοδιαιτολογία (Psycho-dietetics) ή διατροφική ψυχολογία (Nutritional psychology), με σκοπό να αποφευχθούν τέτοιου είδους πρακτικές σε θέματα διατροφής και σωματικού βάρους και παράλληλα να προωθείται διεπιστημονικά ο ισορροπημένος τρόπος διατροφής.

Στόχος της ενότητας είναι να εξετάσει την αλληλεπίδραση του στρες με τη διατροφική συμπεριφορά. Το οξύ άγχος/στρες είναι μία απόλυτα φυσιολογική βιοχημική αντίδραση του σώματος σε κάποια απειλή ή κίνδυνο, όπως την αντιλαμβάνεται ο καθένας (fight or flight response).

Αντίθετα, το χρόνιο στρες εγκυμονεί προοπτικά σοβαρούς κινδύνους για την ανθρώπινη υγεία. Αρχικά, θα παρουσιαστεί ο μηχανισμός της διασύνδεσης του χρόνιου στρες με διαταραχές και συμπτώματα, όπως ταχυκαρδίες, πονοκέφαλο, ευερεθιστότητα, κατάθλιψη, κρίσεις πανικού, αύξηση βάρους, γαστρεντερικές διαταραχές, καρδιαγγειακά νοσήματα, υπέρταση, διαβήτη, οστεοπόρωση, αποδυνάμωση του ανοσοποιητικού κλπ. Στο πεδίο αυτό, θα προσδιοριστεί και ο ρόλος βασικών ορμονών, όπως είναι η κορτιζόλη, η αδρεναλίνη, νοραδρεναλίνη, αλλά και των νευροδιαβιβαστών.

Στη συνέχεια, θα αναλυθεί ο συσχετισμός του χρόνιου στρες με τις μεταβολές στην όρεξη και στις διατροφικές προτιμήσεις που μπορούν να επιφέρουν ως αποτέλεσμα την απορρύθμιση του σωματικού βάρους.

Τέλος, θα αναλυθεί η υπόθεση ότι η διατροφή επηρεάζει τα επίπεδα άγχος, εφόσον διάφορα θρεπτικά συστατικά σχετίζονται με τη χαλάρωση, την καλή διάθεση, την ομαλή ροή του αίματος και την βέλτιστη λειτουργία του εγκεφάλου, παράγοντες που βοηθούν στην καλύτερη διαχείριση του στρες. Μεταξύ άλλων, τα τρόφιμα που είναι πλούσια σε τρυπτοφάνη, είναι πιθανόν να αποδίδουν θετικά οφέλη προς την κατεύθυνση αυτή. 

Στόχος της ενότητας είναι να αναλύσει την αντιμετώπιση της συναισθηματικής υπερφαγίας, ως μία λανθάνουσα ή μη διατροφική διαταραχή που σχετίζεται με την μεγαλύτερη κατανάλωση ποσότητας τροφής από το άτομο όταν είναι ψυχολογικά φορτισμένο.

Συμβαίνει ανεξάρτητα από τη σωματική πείνα για ικανοποιήσει καθαρά συναισθηματικούς λόγους.  Αμερικανική Εταιρεία Ψυχολογίας το 2019, αναφέρει ότι το 27% των ενηλίκων καταναλώνει τροφή για να διαχειριστεί το στρες. Αρχικά, αναλύονται τα αίτια της συναισθηματικής υπερφαγίας ως ένα πολυπαραγοντικό φαινόμενο.

Η αιτιολογία του αφορά ενδοατομικούς, διατομικούς και κοινωνικούς παράγοντες. Στους ενδοατομικούς παράγοντες συμπεριλαμβάνεται και η βιολογική προδιάθεση. Φαίνεται πως υπάρχει κληρονομικότητα στην υπερφαγία και μια δυσκολία στη νευροδιαβίβαση του εγκεφάλου. Στους Διατομικούς παράγοντες συγκαταλέγεται η προδιάθεση στο άγχος και τη θλίψη.

Οι διαταραγμένες σχέσεις με τους σημαντικούς άλλους, οι οποίες υπήρχαν από νωρίς στη ζωή και συνεχίζουν να υφίστανται στην ενηλικίωση, μπορούν να οδηγήσουν στην υπερφαγία. Στη συνέχεια, προσδιορίζεται η σχέση του κοινωνικοοικονομικού επιπέδου με την εκδήλωση υπερφαγικών επεισοδίων.

Τέλος, παρουσιάζεται η ολιστική διαχείριση του φαινομένου που περιλαμβάνει τη συνδρομή του διατροφολόγου και του ψυχολόγου.

Σκοπός είναι ο πρώτος να ενισχύσει τη δουλειά του δεύτερου (και αντίστροφα), ώστε το άτομο να εξασκηθεί στην ενσυνείδητη διατροφή μέσω ελέγχου των συναισθημάτων και να εκπαιδευθεί σχετικά με τη διατροφική αξία των τροφίμων, ώστε το σημείο προσοχής να είναι το πόσο θρεπτικά είναι τα τρόφιμα και όχι το πόση ενέργεια αποδίδουν. 

Στόχος της ενότητας είναι να παρουσιάσει τη Γνωσιακή Συμπεριφορική Θεραπεία (CBT) ως ένα  σημαντικό θεραπευτικό μέσο μεταξύ άλλων, για την αντιμετώπιση των διαταραχών διατροφής και στην παρέμβαση για την απώλεια σωματικού βάρους.

Έχει ως σκοπό, την παροχή ειδικών συμβουλών γύρω από το συγκεκριμένο ψυχοθεραπευτικό μοντέλο στο επίπεδο τόσο της ερευνητικής αναφοράς, όσο και της κλινικής πράξης.

Αρχικά, παρουσιάζονται το θεωρητικό υπόβαθρο, οι αρχές και η δομή της CBT, όπως και οι εφαρμογές της ως θεραπευτικό μοντέλο σε μία πλειάδα κλινικών διαταραχών και προβλημάτων (άγχος, φοβίες κλπ.).

Η Γνωσιακή Συμπεριφορική Θεωρία διερευνάται ως προς την εφαρμογή, τη χρήση και την αποτελεσματικότητά της πέραν του ενήλικου ατόμου, με αναφορές σε παιδιά, εφήβους, ζευγάρια και οικογένειες.

Στη συνέχεια, αναλύεται η συμβολή της στη θεραπεία απώλειας βάρους ως μια μορφή συμβουλευτικής- ψυχοθεραπευτικής υπηρεσίας που έχει ως στόχο να ρυθμίσει τους ψυχολογικούς παράγοντες που είναι δυνατόν να οδηγούν σε υπερφαγικά επεισόδια.

Η Γνωστική Συμπεριφορική Προσέγγιση, μπορεί να βοηθήσει τα άτομα να αυξήσουν την ευαισθητοποίηση και, τελικά, να τροποποιήσουν τις αρνητικές γνώσεις (σκέψεις) που συχνά οδηγούν σε «ανθυγιεινές» συμπεριφορές. Η εν λόγω θεραπεία έχει ως στόχο να βοηθήσει το άτομο να φτάσει στον πυρήνα του προβλήματος, καθώς η σχέση με το φαγητό είναι συχνά μόνο το σύμπτωμα ενός βαθύτερου ζητήματος. Μέσα από μια σειρά αλλαγών στον τρόπο ζωής, συμπεριλαμβανομένου του σχεδιασμού γευμάτων, μπορεί ουσιαστικά να επιτευχθεί η απώλεια βάρους.

Εκτός από τις αλλαγές στον τρόπο ζωής, η συγκεκριμένη παρέμβαση μπορεί να βοηθήσει και στην αύξηση της κατανόησης σχετικά με τη σχέση με το φαγητό, αλλά και να συμβάλει στη διαχείριση τυχόν υποκείμενων ζητημάτων που συντελούν στην αύξηση βάρους, στην υπερκατανάλωση τροφής, στην αρνητική εικόνα του σώματος κτλ.

Τέλος, παρουσιάζονται οι πρόσφατες έρευνες σχετικά με την ηθική πρακτική της Γνωσιακής Συμπεριφορικής Προσέγγισης όπως η δεοντολογία, η τήρηση ορίων κτλ.

Στόχος της ενότητας είναι να παρουσιάσει τη μεθοδολογία διάγνωσης και αντιμετώπισης της διαταραγμένης συμπεριφοράς στα παιδιά που μαζί και με άλλους παράγοντες μπορεί να σχετίζεται και με τη διατροφή.

Αρχικά, αναφέρονται συγκεκριμένα διαγνωστικά κριτήρια για τα πιο συνηθισμένα παραδείγματα παιδικής ψυχοπαθολογίας (αγχώδεις διαταραχές, κατάθλιψη, νοητική διαταραχή, διαταραχές επικοινωνίας, διαταραχή αυτιστικού φάσματος και ΔΕΠΥ).

Στη συνέχεια, θα παρουσιαστούν τα σημάδια που θα πρέπει να υποψιάσουν έναν κλινικό ότι ένα παιδί μπορεί να έχει διαταραχές συμπεριφοράς που είναι πιθανό να σχετίζονται με τη διατροφή (ξαφνική/απότομη αύξηση βάρους, μείωση απόδοσης στο σχολείο, δυσαρέσκεια με την εικόνα του σώματος, ιστορικό παχυσαρκίας-κατάθλιψης στην οικογένεια, συχνός αυτοσαρκασμός του παιδιού σχετικά με το βάρος του, αναφορές για Bullying – στιγματισμό στο σχολείο, χαμηλή ενέργεια κατά τη διάρκεια της ημέρας με αποτέλεσμα το παιδί να αδυνατεί να ανταπεξέλθει στις δραστηριότητές του, συστηματικά μη υγιεινός τρόπος διατροφής, εξαντλητικές δίαιτες, συναισθηματικό φαγητό, φαγητό από αντίδραση σε ένα δυσάρεστο ή ευχάριστο γεγονός).

Επίσης, θα διευκρινιστεί τι πρέπει να κάνει ο ειδικός εάν καταλάβει ότι ψυχολογικοί παράγοντες μπορεί να δυσχεραίνουν τη ρύθμιση του βάρους στα παιδιά.

Προς την κατεύθυνση της αντιμετώπισης της διαταραγμένης διατροφικής συμπεριφοράς των παιδιών παρουσιάζεται η χρήση τεχνικών γνωσιακής – συμπεριφορικής ψυχοθεραπείας (CBT) όπως: θέσπιση στόχων, ημερολόγιο, επιβράβευση, επίλυση καθημερινών πρακτικών προβλημάτων και η μεταβολή – επαναπροσδιορισμός των πεποιθήσεων.

Στόχος της ενότητας είναι να παρουσιάσει τις διάφορες διαταραχές λήψης τροφής που μπορεί να αντιμετωπίσουν τα παιδιά. Αρχικά, αναλύεται η έννοια των διαταραχών λήψης τροφής στην παιδική ηλικία όπως και τα είδη των διαταραχών αυτών: ψυχογενής ανορεξία, ψυχογενής βουλιμία, διαταραχή αδηφαγίας, πίκα (Αλλοτριοφαγία), διαταραχή μηρυκασμού και η αποφευκτική – περιοριστική διαταραχή πρόσληψης τροφής.

Στη συνέχεια, παρουσιάζονται τα διαγνωστικά κριτήρια των ανωτέρω διαταραχών, τα κύρια χαρακτηριστικά τους και οι επιπλοκές τους.

Ακόμη, κατά τις παραπάνω διαδικασίες παρουσιάζονται και δυσκολίες – εμπόδια στη θεραπεία, τα οποία ο ειδικός επαγγελματίας υγείας θα πρέπει να λαμβάνει υπόψιν κατά τη διάρκεια της παρέμβασής του.

Έτσι, στην παρούσα ενότητα αναλύονται τα εκάστοτε προβλήματα που σχετίζονται με τη μη ύπαρξη κινήτρων για τα παιδιά, τη χαμηλή συμμόρφωση, με τη στάση της οικογένειας όταν πιστεύει ότι ένα παχύσαρκο παιδί είναι υγιές, με την εύκολη πρόσβαση στο junk food και με τη διαφήμισή του μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και της τηλεόρασης, με το μη υποστηρικτικό οικογενειακό / φιλικό περιβάλλον, με παλαιότερες αποτυχημένες προσπάθειες υιοθέτησης ενός υγιεινού τρόπου διατροφής και με τις γενικότερες διατροφικές συνήθειες / τρόπο ζωής της οικογένειας.

Στο τέλος της ενότητας θα αναφερθούν τρόποι διαχείρισης παιδιών με διατροφικές διαταραχές με βάση το γνωσιακό – συμπεριφορικό μοντέλο (CBT) και θα εξηγηθεί η σημασία του βιοψυχοκοινωνικού μοντέλου προσέγγισης στη διαχείριση παιδιών με διατροφικές διαταραχές.

Στόχος της ενότητας είναι να παρουσιάσει τα διάφορα ψυχο-θεραπευτικά προγράμματα που χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση της παιδικής παχυσαρκίας.

Αρχικά, αναλύονται οι στόχοι και το περιβάλλον θεραπείας.

Στο κυρίως μέρος, καταγράφονται οι τεχνικές συμπεριφορικής θεραπείας και επισημαίνεται ο καθοριστικός ρόλος της συμμετοχής των γονέων στις σχετικές παρεμβάσεις.

Τέλος, παρατίθενται οι ενδεδειγμένες δομές και η οργάνωση των στοχευμένων προγραμμάτων.

Στόχος της ενότητας είναι να αναλύσει το συσχετισμό της παιδικής ψυχοπαθολογίας με την παιδική διατροφή και την παχυσαρκία.

Είναι ευρέως γνωστό ότι τα παιδιά με παχυσαρκία βιώνουν ποικίλα ψυχοκοινωνικά προβλήματα τα οποία επηρεάζουν την ψυχο-συναισθηματική τους κατάσταση και γενικότερα την ποιότητα της ζωής τους. Αυτά τα ψυχοκοινωνικά προβλήματα έχουν συνδεθεί με παράγοντες πρόκλησης διαταραχών διατροφής στα παιδιά και κατ’ επέκταση με αδυναμία ρύθμισης του σωματικού τους βάρους.

Επομένως, οι ειδικοί επιστήμονες καλό είναι να διευρύνουν την προσέγγισή τους λαμβάνοντας υπόψη και την ψυχο-συναισθηματική κατάσταση των παιδιών με παχυσαρκία, προκειμένου να εξατομικεύουν την παρέμβασή τους ανάλογα με τις ιδιαίτερες ανάγκες του κάθε παιδιού.

Έτσι, σε αυτή την ενότητα θα παρουσιαστεί η σχέση της κατάθλιψης (έμμεση σύνδεση), του άγχους, και άλλων μορφών παιδικής ψυχοπαθολογίας με τη διατροφή.

Επίσης, θα αναφερθούν οι ψυχοκοινωνικοί παράγοντες (χαμηλή αυτοεκτίμηση, μειωμένες κοινωνικές δεξιότητες, χαμηλή απόδοση στο σχολείο, περιθωριοποίηση – Bulling λεκτικό και σωματικό) που συνδέονται με την παιδική παχυσαρκία.

Στόχος της ενότητας είναι να αναλύσει το συσχετισμό του ψυχοκοινωνικού και οικονομικού επιπέδου με την παιδική παχυσαρκία. Α

ρχικά, παρουσιάζονται τα σχετικά επιδημιολογικά δεδομένα από αναπτυσσόμενες και αναπτυγμένες χώρες, όπως και από την Ελλάδα.

Στη συνέχεια, αναλύονται οι βασικές και οι επιμέρους συνιστώσες του ψυχοκοινωνικού και οικονομικού επιπέδου που σχετίζονται τόσο με τη συνολική, όσο και με την κεντρική παιδική παχυσαρκία.

Τέλος, αποτυπώνεται η σχέση του του ψυχοκοινωνικού και οικονομικού επιπέδου με την παιδική παχυσαρκία και προσδιορίζονται οι προβλεπτικοί παράγοντες που προσδιορίζουν τη συγκεκριμένη σχέση.

Στόχος της ενότητας είναι να αναλύσει την αιτιοπαθογένεια και την αντιμετώπιση των διατροφικών διαταραχών.

Η επιτομή της επιβεβλημένης συνεργασίας μεταξύ ψυχιάτρων, ψυχολόγων και διατροφολόγων, ή αλλιώς της παρέμβασης εξειδικευμένου διατροφολόγου – ψυχοδιαιτολόγου (Psycho-dietitian) ή του ψυχολόγου με ειδίκευση στη διατροφή (Nutritional Psychologist / διατροφο-ψυχολόγος) ή του ψυχιάτρου με ειδίκευση στη διατροφή (Nutritional Psychiatrist), εντοπίζεται στο πεδίο των Διατροφικών Διαταραχών.

Οι διατροφικές διαταραχές είναι πολύπλοκα προβλήματα που συνήθως οδηγούν σε επικίνδυνες και μη λειτουργικές συμπεριφορές, όπως αυστηρές δίαιτες, υπεργυμναστική, εκκαθαριστικές μεθόδους ή υπερκατανάλωση τροφής και τελικά σε πιο σοβαρά ζητήματα όπως υπερβολική απώλεια ή πρόσληψη βάρους, με αποτέλεσμα διάφορες επικίνδυνες επιπλοκές στην κατάσταση της υγείας. Ως ψυχιατρικά νοσήματα σχετίζονται άμεσα (όπως υποδηλώνει άλλωστε και το όνομά τους) με τη διατροφή.

Στην ενότητα αυτή, αρχικά, αναφέρεται ο ορισμός τους σύμφωνα με την Αμερικανική Ψυχιατρική Ομοσπονδία (American Psychiatric Association), η οποία προσδιορίζει ως «Διατροφικές Διαταραχές» τη Νευρική ανορεξία, την ψυχογενή Βουλιμία, την Ψυχαναγκαστική Υπερφαγία (Binge Eating Disorder – BED), την Περιοριστική διαταραχή πρόσληψης τροφής (Avoidant Restrictive Food Intake Disorder), και την αλλιώς προσδιοριζόμενη διαταραχή σίτισης ή πρόσληψης τροφής (Other Specified Feeding or Eating Disorder).

Η έγκαιρη διάγνωση των συμπτωμάτων, παίζει μεγάλο ρόλο στην αντιμετώπιση των διατροφικών διαταραχών και η ψυχοδιαιτολογική (Psycho-dietetics) επιστήμη μπορεί να συμβάλει στη δημιουργία θεραπευτικών προγραμμάτων καλύτερα προσαρμοσμένων στις ανάγκες των ασθενών.

Στη συνέχεια, αναλύεται η θεραπευτική προσέγγιση των διατροφικών διαταραχών, η οποία βασίζεται σε μία σύνθετη προσέγγιση από Διαιτολόγο-Διατροφολόγο για την διατροφική εκπαίδευση και το σχεδιασμό γευμάτων και βέβαια από Ψυχολόγο-Ψυχοθεραπευτή για την ψυχολογική υποστήριξη.

Τέλος, παρουσιάζονται οι στόχοι της διατροφικής υποστήριξης, οι οποίοι περιλαμβάνουν την αποκατάσταση της μεταβολικής λειτουργίας του οργανισμού και τη ρύθμιση του σωματικού βάρους, την αντιστροφή των επιπλοκών με τη βελτίωση της υγείας των ασθενών, τη βελτίωση της διάθεσης και την εκμάθηση των βασικών κανόνων σωστής διατροφής.

Στόχος της ενότητας είναι να προσδιορίσει τη σχέση της διατροφής με διάφορα ψυχιατρικά νοσήματα (π.χ. σχιζοφρένεια, κατάθλιψη, αγχώδεις διαταραχές κλπ.), ως  μία καλά τεκμηριωμένη υπόθεση που εντοπίζεται τόσο στο επίπεδο του συσχετισμού της ανεπάρκειας διαφόρων θρεπτικών συστατικών (πχ. βιταμίνη D, λίθιο, μαγνήσιο, τρυπτοφάνη κλπ.) με την επίπτωση και τον επιπολασμό τους, όσο στη συμμετοχή των διατροφικών συστατικών ως μέρος της θεραπευτικής παρέμβασης.

Αρχικά, παρουσιάζονται οι βιοχημικοί μηχανισμοί που περιλαμβάνουν την συμμετοχή διατροφικών συστατικών στην βιοσύνθεση ορμονών, στη νευρωνική διαφοροποίηση, στην αξονική συνδεσιμότητα, καθώς και στην εγκεφαλική λειτουργία, ήδη από τα πρώτα χρόνια της ζωής ενός ατόμου.

Στη συνέχεια, προσδιορίζεται ο ρόλος διαφόρων θρεπτικών συστατικών στην ανάπτυξη και λειτουργία του εγκεφάλου με δράσεις που εντοπίζονται μεταξύ άλλων στο νευρωνικό πολλαπλασιασμό, τη διαφοροποίηση και την απόπτωση.

Η ευρεία κατανομή υποδοχέων διατροφικών συστατικών (πχ. βιταμίνη D) στον εγκέφαλο, ενδεχομένως να συνεισφέρει προς αυτές τις κατευθύνσεις. Διαδικασίες όπως εκείνες της μάθησης, της μνήμης, της ρύθμισης των κινήσεων και ενδεχομένως της κοινωνικής συμπεριφοράς, επηρεάζονται από μακροθρεπτικά και μικροθρεπτικά συστατικά. Στο σημείο αυτό αναλύεται διεξοδικά και ο ρόλος του οξειδωτικού στρες, ως επιβαρυντικού παράγοντα στην παθοφυσιολογία των ψυχιατρικών νοσημάτων.

Τέλος, προσδιορίζεται η ενδεδειγμένη διατροφική παρέμβαση που μπορεί να συνεισφέρει στη βελτίωση της φυσιολογικής μεταγραφικής λειτουργίας των υποδοχέων τόσο στον εγκέφαλο, όσο και στους νευρώνες με στόχο τη βελτίωση της πνευματικής και ψυχικής υγείας. Η διατροφική διαχείριση του ψυχιατρικού ασθενή, η αποφυγή της αύξησης του σωματικού βάρους και ο περιορισμός έτερων διατροφοεξαρτώμενων συνεπειών της φαρμακευτικής αγωγής, είναι αντικείμενα κομβικής σημασίας στην συγκεκριμένη ενότητα.

Για μία ακόμη φορά αναδεικνύεται η σημασία της εξειδίκευσης που προκύπτει από το σημείο επαφής των επιστημών της ψυχιατρικής, της ψυχολογίας και της διαιτολογίας: Ψυχοδιαιτολογία (Psycho-dietetics) ή διατροφική ψυχολογία (Nutritional Psychology) ή διατροφική ψυχιατρική (Nutritional Psychiatry), με σκοπό να αντιμετωπίζονται ολιστικά και συνεπώς περισσότερο αποτελεσματικά οι συγκεκριμένοι ασθενείς.

Στόχος της ενότητας είναι να εξετάσει τη διασύνδεση των ψυχιατρικών παθήσεων, των αυτοάνοσων νοσημάτων και της διατροφής. Οι ανοσολογικές οδοί που παίζουν ρόλο στην αιτιολογία του συνόλου των ψυχωτικών διαταραχών λαμβάνουν αυξημένο ενδιαφέρον τις τελευταίες δεκαετίες. Ευρήματα συνδέουν διάφορους δείκτες που σχετίζονται με το ανοσοποιητικό σύστημα, με τις ψυχιατρικές διαταραχές (ψύχωση, σχιζοφρένεια κλπ.). Για παράδειγμα, κλινικές μελέτες διαπιστώνουν αυξημένα επίπεδα φλεγμονωδών δεικτών σε ασθενείς με ψύχωση.

Ταυτόχρονα, αρκετές επιδημιολογικές μελέτες μεγάλης κλίμακας, έχουν αναδείξει θετικές συσχετίσεις μεταξύ Αυτοάνοσων Νοσημάτων και ψυχιατρικών παθήσεων.

Αρχικά, παρουσιάζονται τα επιδημιολογικά στοιχεία σχετικά με τις συσχετίσεις μεταξύ αυτοάνοσων ασθενειών και ψυχιατρικών παθήσεων, καθώς και οι Μηχανισμοί που ευθύνονται για αυτή τη διασύνδεση. Οι παράγοντες κινδύνου τόσο για τις αυτοάνοσες ασθένειες όσο και για τη σχιζοφρένεια, περιλαμβάνουν μια αλληλεπίδραση μεταξύ περιβαλλοντικών παραγόντων, όπως λοιμώξεις και στρες, με γενετικά χαρακτηριστικά που εμπλέκουν την περιοχή HLA.

Επίσης, αναφέρονται αυτοάνοσα νοσήματα όπως η Σκλήρυνση κατά Πλάκας και ο Συστηματικός Ερυθηματώδης Λύκος, τα οποία παρουσιάζουν τις υψηλότερες συχνότητες νευροψυχιατρικών συμπτωμάτων, συμπεριλαμβανομένης της ψύχωσης, σε σύγκριση με τους υγιείς μάρτυρες.

Στη συνέχεια, αναλύεται η αμφίδρομη συσχέτιση μεταξύ διαφόρων αυτοάνοσων νοσημάτων και αυξημένων κινδύνων που σχετίζονται με ψυχιατρικές διαταραχές, όπως η ψύχωση και η σχιζοφρένεια.

Η εστίαση στη σχέση μεταξύ αυτοανοσίας και ψύχωσης, ανεξαρτήτως αιτιολογίας, είναι σημαντική, όχι μόνο για τους ερευνητές αλλά και για τον κάθε ασθενή. Επομένως, οι ασθενείς με ψυχωτική διαταραχή θα πρέπει να εξετάζονται διεξοδικά και κυρίως όταν παρουσιάζουν συμπτώματα που πιθανόν σχετίζονται με αυτοάνοση νόσο ή άλλα προβλήματα υγείας με πιθανή διατροφοεξαρτώμενη φύση.

Αναλύεται επιπλέον το γεγονός ότι οι ασθενείς με ψυχωτικές διαταραχές μπορεί να δυσκολεύονται να αναφέρουν σωματικά συμπτώματα, γεγονός που είναι σημαντικό για τους κλινικούς θεραπευτές εφόσον γνωρίζουν τον αυξημένο επιπολασμό αυτοάνοσων ασθενειών σε αυτήν την ομάδα. Τα συμπτώματα μιας ασθένειας όπως η κοιλιοκάκη ή η ρευματοειδής αρθρίτιδα θα μπορούσαν κάλλιστα να αγνοηθούν και να παραμεριστούν ως μέρος της ψύχωσης του ασθενούς, ή πιθανών ανεπιθύμητων ενεργειών που προκαλούνται από τη θεραπεία τους.

Τέλος, υπογραμμίζεται ότι η αυξανόμενη γνώση σχετικά με την πιθανή εμπλοκή των φλεγμονωδών διεργασιών σε ψυχικές διαταραχές και οι συσχετίσεις που εντοπίζονται μεταξύ αυτοανοσίας, ψυχωτικών διαταραχών και διατροφής, μπορεί να βοηθήσει το διευρυμένο πεδίο της ανοσοψυχιατρικής και ως αποτέλεσμα να επιφέρει θετικό αντίκτυπο στην έκβαση της υγείας των ασθενών.

Στόχος της ενότητας είναι να παρουσιάσει τη διασύνδεση μεταξύ ψυχιατρικών ασθενειών και διαταραχών του γαστρεντερικού συστήματος.

Αρχικά, θα παρουσιαστεί η ανάλυση του όρου «ψυχική νόσος», ως έκφραση μιας συναισθηματικής διαταραχής ή διαταραχής της σκέψης ή διαταραχής της προσωπικότητας, που επηρεάζει αρνητικά την ψυχική ευεξία και την υγεία του ατόμου.

Στη συνέχεια, θα εξεταστεί η διασύνδεση της ψυχικής κατάστασης με τη λειτουργία του γαστρεντερικού συστήματος και το πώς τελικά συνδέεται η ψυχική νόσος με τη διαταραχή της βιολογικής ισορροπίας.

Οι νευροφυσιολογικές έρευνες δείχνουν ότι το γαστρεντερικό σύστημα περιέχει εκατομμύρια νευρικά κύτταρα, σχεδόν όσα και ο ανθρώπινος εγκέφαλος. Αυτό σημαίνει πως το γαστρεντερικό έχει την ικανότητα να επεξεργάζεται πληροφορίες για το τι συμβαίνει στο σώμα και να ενεργοποιεί μια αντίδραση, ξεχωριστή από εκείνη του εγκεφάλου και του ΚΝΣ. Για το λόγο αυτό, το εντερικό νευρικό σύστημα συχνά αναφέρεται ως ‘δεύτερος εγκέφαλος’. Δημιουργείται μάλιστα από τους ίδιους ιστούς με το ΚΝΣ κατά την κύηση και υπάρχει μια σαφής σχέση μεταξύ των ‘δυο αυτών εγκεφάλων’. Η σύνδεση αυτή είναι αμφίδρομη και αρκετά πολύπλοκη περιλαμβάνοντας τη συμμετοχή εκτός των άλλων, του νευρικού, ενδοκρινικού και ανοσοποιητικού συστήματος. Επιπλέον, τα βακτήρια του εντερικού περιεχομένου επηρεάζουν χημικές ουσίες που συνδέονται με λειτουργίες του εγκεφάλου, όπως η προσοχή, η μνήμη, η διάθεση. Μέσα από το πολύπλοκο δίκτυο των νεύρων του γαστρεντερικού συστήματος και των νεύρων που το συνδέουν με τον εγκέφαλο, στο οποίο συμπεριλαμβάνεται το πνευμονογαστρικό νεύρο (vagus nerve), το γαστρεντερικό σύστημα μεταφέρει πληροφορίες στον εγκέφαλο για τις όλες τις φυσιολογικές λειτουργίες.

Τέλος, με βάση την απολύτως διατροφοεξαρτώμενη φύση του γαστρεντερικού, θα αναλυθεί η διατροφική προσέγγιση των σχετικών διαταραχών (δυσκοιλιότητα, σύνδρομο ευερέθιστού εντέρου, αυτοάνοσες διαταραχές όπως νόσο Crown, κοιλιοκάκη, ελκώδης κολίτιδα κλπ.) , η οποία σε συνδυασμό με την ψυχολογική υποστήριξη των ψυχιατρικών ασθενών θα στοχεύσουν στην αποτελεσματική και ολοκληρωμένη διαχείρισή τους.

Στόχος της ενότητας είναι να αναλύσει τη διασύνδεση μεταξύ βιταμίνης D, άγχους και κατάθλιψης.

Η βιταμίνη D είναι μία πολύ σημαντική θρεπτική ουσία για την οποία τα τελευταία χρόνια η διεθνής επιστημονική κοινότητα έχει πραγματοποιήσει εκατοντάδες χιλιάδες δημοσιεύσεις, σχετικά με τη δράση και τη σπουδαιότητά της σε ανοσολογικές και ψυχιατρικές παθήσεις. Καθώς υποδοχείς της βιταμίνης D παρουσιάζονται σχεδόν σε ολόκληρο το ανθρώπινο σώμα, καθολική είναι πλέον η άποψη ότι διαδραματίζει σπουδαίο ρόλο στη διαμόρφωση των μηχανισμών του διευρυμένου πεδίου της ανοσοψυχιατρικής.

Πράγματι, τα τελευταία χρόνια, από πλήθος ερευνών υποστηρίζεται σθεναρά η αντίληψη της θετικής συσχέτισης του άγχους και της κατάθλιψης με τα χαμηλά επίπεδα της βιταμίνης D. Η κατάθλιψη και οι διάφορες μορφές της, είναι ετερογενείς διαταραχές με μεταβλητή πορεία.

Αρχικά, στην ενότητα αυτή παρουσιάζονται οι πολλαπλές μελέτες παρατήρησης που έχουν δημοσιευτεί στο πεδίο αυτό (μελέτες ασθενών μαρτύρων, συγχρονικές και μελέτες κοορτής), αλλά και οι παρεμβάσεις που περιλαμβάνουν τη χορήγηση βιταμίνης D ως μέρος της θεραπευτικής προσέγγισης για την αντιμετώπιση της κατάθλιψης.

Στη συνέχεια, πραγματοποιείται εκτενής αναφορά στην επιλόχεια κατάθλιψη, η οποία επηρεάζει ένα σημαντικό ποσοστό των γυναικών μετά τον τοκετό. Η επιλόχεια κατάθλιψη διαχωρίζεται από τη γενική κατάθλιψη διότι αποτελεί μία ενδεχομένως παροδική διαταραχή, η οποία σχετίζεται με συγκεκριμένους μη μόνιμους λόγους (πχ. μεταβολή της σωματικής κατάστασης, του τρόπου και της ποιότητας ζωής της γυναίκας μετά από τον τοκετό κλπ.).

Επιπρόσθετα, αναλύονται και διάφορες άλλες μορφές κατάθλιψης, όπως είναι η μείζονα κατάθλιψη, η διπολική κατάθλιψη, η εποχική συναισθηματική διαταραχή, η προεμμηνορροϊκή δυσφορική διαταραχή και άλλοι τύποι. Προς την κατεύθυνση αυτή, αναφέρονται οι πρόσφατες μελέτες που διερευνούν τη σχέση μεταξύ των επιπέδων της βιταμίνης D με την κλινική εικόνα, τα συμπτώματα και την εξέλιξη των παραπάνω μορφών.

Τέλος, παρουσιάζονται οι πρόσφατες αναφορές που αφορούν στο συσχετισμό της βιταμίνης D με τα επίπεδα οξειδωτικού στρες που προκαλείται από το άγχος και την ανεπαρκή διατροφή, σε σχέση με τις διαφορές μορφές κατάθλιψης.

Στόχος της ενότητας είναι να παρουσιάσει διεξοδικά την αλληλεπίδραση της διατροφής με τα διάφορα είδη της φαρμακευτικής αγωγής που προτείνονται στους ψυχιατρικούς ασθενείς. Η λήψη φαρμακευτικής αγωγής από τους ψυχιατρικούς ασθενείς είναι μία επιβεβλημένη και αναπόφευκτη διαδικασία, η οποία συνοδεύεται και από τις διάφορες ανεπιθύμητες ενέργειες των φαρμάκων.

Αρχικά θα αναφερθούν οι  κυριότερες παρενέργειες των ψυχιατρικών φαρμάκων, οι οποίες είναι η αύξηση του σωματικού βάρους (πολλές φορές μέσω οιδήματος) και η ανεξέλεγκτη όρεξη.

Υπολογίζεται ότι το 25% των ατόμων που λαμβάνουν αντικαταθλιπτική αγωγή παρατηρεί σημαντική αύξηση βάρους. Γαστρεντερικές επιπλοκές, ηπατικές και νεφρικές διαταραχές, είναι μερικά από τα επιπλέον προβλήματα που μπορούν να προκύψουν ως παρενέργειες της φαρμακευτικής αγωγής και πρέπει να αντιμετωπίζονται διατροφικά.

Στις περιπτώσεις αυτές, η κατανάλωση άφθονων πρωτεϊνών, φυτικών ίνες και λαχανικών, η μείωση των επεξεργασμένων υδατανθράκων, η ήπια έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία και η άσκηση μπορούν να λειτουργήσουν ευεργετικά.

Στη συνέχεια ως αντίστροφη σχέση, θα προσδιοριστεί ο βέλτιστος τρόπος λήψης (είδος και timing γευμάτων, διατροφικά συστατικά κλπ.) της διατροφικής αγωγής, ώστε να μειώνεται το ενδεχόμενο αλληλεπίδρασης τροφίμων και φαρμάκων που πολλές φορές ακυρώνει τη δραστικότητα ενός φαρμάκου.

Τέλος, θα επισημανθεί ότι ο συνδυασμός της φαρμακευτικής αγωγής με την ψυχοθεραπεία, τη σωστή διατροφή, την άσκηση και τον καλό ύπνο λειτουργεί πολύ πιο αποτελεσματικά στην αποκατάσταση της ψυχικής υγείας και ισορροπίας.

Κατά τη διάρκεια της εκπαίδευσης στο Πρόγραμμα Επιμόρφωσης στην Επιστήμη της Ψυχολογίας και Διατροφής (Ψυχοδιαιτολογία): «NUTRITION PROFESSIONAL in PSYCHOLOGY» (N.P.Psy) περιλαμβάνονται περίπου 30 ώρες απόκτησης εργαστηριακής εμπειρίας πρακτικού χειρισμού του διαγνωστικού εξοπλισμού τελευταίας τεχνολογίας που διαθέτει η Ελληνική Διατροφολογική Εταιρεία στις ευρύχωρες ιδιόκτητες δομές της, συνολικής έκτασης 280 τ.μ., οι οποίες καλύπτουν ολοκληρωμένα τις εκπαιδευτικές απαιτήσεις. Μεταξύ άλλων πραγματοποιούνται πρακτικές ασκήσεις σε πραγματικά περιστατικά (Workshops) ακριβών διαδικασιών αξιολόγησης, με εργαλεία και διαγνωστικές συσκευές τελευταίας τεχνολογίας όπως ζυγοί ακριβείας, αναστημόμετρα, ελαστικές µετροταινίες, λιπομετρητές, δερματοπτυχόμετρα και συσκευές έμμεσης θερμιδομετρίας.

Πιο συγκεκριμένα, οι εργαστηριακές ασκήσεις και τα διάφορα Workshops περιλαμβάνουν:

(α) Σωματομετρήσεις. Οι σωματομετρήσεις αποτελούν το πρώτο και πλέον σημαντικό στάδιο για την ασφαλή εκτίμηση ενός διατροφικού προβλήματος. Αναλυτικά περιλαμβάνουν τις παρακάτω διαδικασίες:

– Μέτρηση σωματικού βάρους

– Μέτρηση ύψους

– Υπολογισμός Δείκτη Μάζας Σώματος

– Μέτρηση περιφερειών ανατομικών σημείων

– Λόγος περιφέρειας μέσης προς ύψος και µέσης προς ισχία

– Προσδιορισμός λιπώδους μάζας (BIA)

Όλες οι παραπάνω διαδικασίες πραγματοποιούνται με βάση τον ενδεδειγμένο εξοπλισμό λαμβάνοντας υπόψη τα σχετικά πρωτόκολλα μετρήσεων: Χρησιμότητα, Ακριβής διαδικασία, Σημεία προσοχής, Ερμηνεία Αποτελεσμάτων.

(β) Διατροφική αξιολόγηση. Η διατροφική αξιολόγηση αποτελεί μία συστηματική διαδικασία απόκτησης, επαλήθευσης και ερμηνείας δεδομένων, τα οποία στοχεύουν στη διάγνωση του διατροφικού προβλήματος, στον καθορισμός της διατροφικής φροντίδας και στην επαναξιολόγηση για τον προσδιορισμό της βελτίωσης ή μη των δεδομένων. Προς την κατεύθυνση αυτή χρησιμοποιούνται συγκεκριμένα εργαλεία όπως:

– Ερωτηματολόγιο καταγραφής διατροφικών συνηθειών

– Ανάκληση εικοσιτετραώρου,

– Ημερολόγιο καταγραφής γευμάτων

– Δείκτης kidmed

Για όλα τα παραπάνω πραγματοποιούνται πρακτικές εφαρμογές και αναλύονται τα συγκριτικά πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα της εκάστοτε διαδικασίας.

(γ) Διαιτολογικό και Ψυχολογικό Ιστορικό. Η συλλογή όσο το δυνατόν περισσότερων πληροφοριών που αφορούν την διατροφική, αθλητική, ψυχολογική και ιατρική κατάσταση ενός ατόμου πραγματοποιείται μέσω της λήψης του διαιτολογικού ιστορικού. Πιο συγκεκριμένα:

– Καταγράφονται όλες οι πλευρές αξιολόγησης και διάγνωσης

– Αναλύονται όλες οι λεπτομέρειες της παρεχόμενης διατροφικής φροντίδας

– Σημειώνονται τα αναλυτικά στοιχεία της παρέμβασης, ως σημαντικό μέσο επικοινωνίας μεταξύ των μελών της θεραπευτικής ομάδας

– Συμπληρώνονται συνεχώς τα νέα δεδομένα (διατροφικά, ανθρωπομετρικά κλπ.), με σκοπό την αξιολόγηση της πορείας παρακολούθησης

Το πρωτόκολλο συμπλήρωσης του Ψυχο-διαιτολογικού Ιστορικού αναλύεται διεξοδικά μέσω πρακτικών εφαρμογών.

(δ) Κλινική αξιολόγηση και Ψυχολογικά τεστ  

Κλινική αξιολόγηση και πρακτικές εφαρμογές ψυχολογικών τεστ μέσω σταθμισμένων ερωτηματολογίων αξιολόγησης των επιπέδων άγχους (προσωπικού και περιβαλλοντικού), του βαθμού κατάθλιψης κλπ., όπως επίσης και συνδυασμένη διασταύρωση των ευρημάτων με διάφορες διατροφικές παραμέτρους.

Η παροχή εκπαίδευσης από «ειδικούς σε ειδικούς» αποτελεί ένα από τα σημαντικά εκπαιδευτικά πλεονεκτήματα του κλάδου σπουδών της Ελληνικής Διατροφολογικής Εταιρείας (ΕΛ.Δ.Ε. STUDIES). Σε συνέχεια των εργαστηριακών ασκήσεων, λαμβάνει χώρα πρακτική άσκηση σε πραγματικά περιστατικά. Για την ολοκληρωμένη υποστήριξη των περιστατικών χρησιμοποιούνται όλα τα παραπάνω εργαλεία, καθώς και η ενδεικνυόμενη ψυχο-διαιτολογική προσέγγιση. Τα περιστατικά προσέρχονται οικειοθελώς και εθελοντικά χωρίς οικονομική υποχρέωση, αφού προηγουμένως έχει εξασφαλιστεί δήλωση συγκατάθεσης, με σκοπό την πρακτική άσκηση των εκπαιδευομένων.

Κατά τη διάρκεια της εκπαίδευσης στο Πρόγραμμα Εξειδικευμένης Επιμόρφωσης στην Επιστήμη της Ψυχολογίας και Διατροφής (Ψυχοδιαιτολογία): «NUTRITION PROFESSIONAL in PSYCHOLOGY» (N.P.Psy) η πρακτική άσκηση μπορεί να περιλαμβάνει την παρακολούθηση ατομικών, ομαδικών και οικογενειακών συνεδριών ή/και μαγνητοσκοπημένων συνεδριών, καθώς και την εξάσκηση μέσω προσομοιώσεων. Οι συγκεκριμένοι τρόποι ολοκλήρωσης της πρακτικής άσκησης μπορεί να διαφέρουν ανάλογα με τους εθελοντές του προγράμματος. Αναλυτικές οδηγίες δίνονται στους εκπαιδευόμενους από το βασικό τους εκπαιδευτή, ανάλογα με τις ιδιαιτερότητες του εκάστοτε περιστατικού.

Η εποπτεία και η ανάλυση περιστατικών αποτελεί το τελικά στάδιο της εκπαιδευτικής διαδικασίας κατά τη διάρκεια του Προγράμματος Εξειδικευμένης Επιμόρφωσης στην Επιστήμη της Ψυχολογίας και Διατροφής (Ψυχοδιαιτολογία): «NUTRITION PROFESSIONAL in PSYCHOLOGY» (N.P.Psy) .

Οι ειδικευόμενοι φέρνουν για εποπτεία υλικό τόσο από την πρακτική τους άσκηση, όσο και από τον επαγγελματικό τους χώρο. Είναι υπεύθυνοι για την τήρηση των κανόνων δεοντολογίας κατά την παρουσίαση του υλικού αυτού. Η ανάλυση των περιστατικών πραγματοποιείται σε συνεργασία με τον επιστημονικό υπεύθυνο της πρακτικής άσκησης και μπορεί να γίνει και διαδικτυακά. Δυνατότητα εποπτείας παρέχεται επίσης στους ειδικευόμενους μετά το τέλος της πρακτικής τους άσκησης στην ατομική, ομαδική ή/και οικογενειακή θεραπεία. Οι ειδικευόμενοι συμπληρώνουν το κομμάτι της πρακτικής τους άσκησης και με ζωντανή εποπτεία, με σχόλια ανατροφοδότησης από τον εκπαιδευτή, αλλά και από το σύνολο της εκπαιδευτικής ομάδας.

Επίσης, παρέχεται η δυνατότητα ατομικής εποπτείας σε μη εξειδικευμένους κλινικούς που έχουν κληθεί να ανταποκριθούν στις ανάγκες ενός περιστατικού διαταραχών διατροφής. Η ατομική εποπτεία τέλος, απευθύνεται και σε έμπειρους κλινικούς επαγγελματίες υγείας που θέλουν να αναπτύξουν περεταίρω συγκεκριμένες κλινικές δεξιότητες ή να έχουν την ευκαιρία συζήτησης των πολύπλοκων περιστατικών τους με έναν εξειδικευμένο και έμπειρο κλινικό.

Πιο συγκεκριμένα, η διαδικασία της ατομικής εποπτείας έχει τη μορφή ισότιμης αλληλεπίδρασης και συνεργασίας μεταξύ δύο κλινικών επαγγελματιών υγείας, οι οποίοι καλούνται να βάλουν μαζί τις γνώσεις και την εμπειρία τους ο καθένας, για να αναδείξουν τις αναγκαίες πρακτικές προς όφελος του περιστατικού και του λιγότερο έμπειρου κλινικού.

Ο εκπαιδευόμενος μπαίνει στην εποπτική σχέση στη διαχείριση ενός συγκεκριμένου περιστατικού και ο επόπτης τον καθοδηγεί σύμφωνα με τις γνώσεις, δεξιότητες, πληροφορίες, εμπειρία από παρόμοια περιστατικά και την πρόθεση να τα μοιραστεί όλα αυτά με σκοπό την προσωπική και επαγγελματική εξέλιξη του πρώτου.

Ο επόπτης υποστηρίζει και ενδυναμώνει τον εκπαιδευόμενο να ανακαλύψει και να κατευθύνει τις κλινικές του δεξιότητες προς τις κατευθύνσεις που απαιτούνται για τη διαχείριση των αναγκών του περιστατικού του και την προσωπική και επαγγελματική του εξέλιξη. Τα εργαλεία που χρησιμοποιούνται διαφέρουν κατά περίπτωση και μπορεί να περιλαμβάνουν επί παραδείγματι τη μελέτη περιστατικού, την ανάλυση βίντεο του πελάτη ή συνεδρίας, τον αναστοχασμό για κλινικές συνεδρίες, τη μελέτη σημαντικών συμβάντων κλπ.

Η εποπτεία είναι ατομική και αυτό δίνει την δυνατότητα πλήρους ευελιξίας και εξατομίκευσης ανάλογα με τις ανάγκες και τα αιτήματα του επιστήμονα υγείας. Η ενεργός συμμετοχή στην εποπτεία είναι απαραίτητη για την ολοκλήρωση του Προγράμματος Εξειδικευμένης Επιμόρφωσης στην Επιστήμη της Ψυχολογίας και Διατροφής (Ψυχοδιαιτολογία): «NUTRITION PROFESSIONAL in PSYCHOLOGY» (N.P.Psy) και αξιολογείται από την Εκπαιδευτική Επιτροπή.