Η νόσος του Πάρκινσον (Parkinson) είναι μια εκφυλιστική πάθηση του νευρικού συστήματος.
Πρόκειται για μια από τις συχνότερες εκφυλιστικές νόσους του εγκεφάλου.
Ο επιπολασμός της ανέρχεται σε περίπου 2 ανά 1.000 άτομα, ενώ στην Ελλάδα υπολογίζεται ότι περίπου 20.000 ασθενείς που πάσχουν από τη νόσο αυτή. Η συχνότητα εμφάνισης της νόσου αυξάνεται με την ηλικία, φθάνοντας το 1% του πληθυσμού άνω από 60 ετών. Κληρονομικότητα παρουσιάζεται σε ένα μικρό ποσοστό ασθενών, γύρω στο 5%.
Ο ρόλος της διατροφής στη νόσο Πάρκινσον
Ο ρόλος της διατροφής στην αντιμετώπιση της νόσου του Πάρκινσον περιλαμβάνει την εμπλοκή των διαφόρων θρεπτικών συστατικών σε διάφορα βιοχημικά μονοπάτια των νευρονικών λειτουργιών. Έτσι, τα διατροφικά συστατικά μπορούν να συμβάλουν ουσιαστικά στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών.
Τα ωμέγα-3 λιπαρά
Τα ευεργετικά αποτελέσματα των ωμέγα-3 λιπαρών στη νόσο του Πάρκινσον είναι απολύτως τεκμηριωμένα μέσα από μια πληθώρα μελετών, οι οποίες επισημαίνουν βαρύνουσα σημασία της συμμετοχής τους σε πολλαπλές βιοχημικές λειτουργίες.
Μεταξύ άλλων περιλαμβάνονται η σύνθεση αντιφλεγμονωδών μεσολαβητών, η διαμόρφωση ρευστότητας στην κυτταρική μεμβράνη, η ενδοκυτταρική σηματοδότηση και η γονιδιακή έκφραση. Η αύξηση των ωμέγα-3 λιπαρών επιφέρει σημαντικά κλινικά αποτελέσματα στη νόσο του Πάρκινσον.
Επομένως, μπορούν να αποτελούν πολύτιμο και βιολογικά αξιόπιστο εργαλείο για την περιεκτική διαχείριση των νευροεκφυλιστικών νόσων, ιδιαίτερα στα αρχικά τους στάδια (Avallone et al. 2019). Υπενθυμίζεται ότι πλούσια τρόφιμα σε ωμέγα-3 λιπαρά είναι τα λιπαρά ψάρια (σαρδέλες, σκουμπρί, ρέγγα, σολομός κλπ.) και φυσικά το μουρουνέλαιο.
Οι αντιοξειδωτικές ουσίες (βιταμίνη Ε) στην αντιμετώπιση της νόσου Πάρκινσον
Το οξειδωτικό στρες και οι μιτοχονδριακές διαταραχές επισημαίνονται ως κεντρικό χαρακτηριστικό των εκφυλιστικών νόσων του εγκεφάλου. Το οξειδωτικό στρες, μια κατάσταση που συμβαίνει λόγω της έλλειψης ισορροπίας στο οξειδωτικό και αντιοξειδωτικό ισοζύγιο, είναι γνωστό ότι διαδραματίζει κομβικό ρόλο στην παθοφυσιολογία των νευροεκφυλιστικών ασθενειών, συμπεριλαμβανομένων των νόσων Αlzheimer(AD), Parkinson (PD) και Huntington (HD).
Προς τη συγκεκριμένη κατεύθυνση, οι αντιοξειδωτικές ουσίες (πχ. Βιταμίνη Ε), παρουσιάζουν υψηλό ενδιαφέρον ως δυνητικοί θεραπευτικοί παράγοντες. Τα in vivo ευρήματα που προέρχονται από ανθρώπινα δεδομένα και αναφορές, σημειώνουν την ικανότητα των αντιοξειδωτικών να διασχίζουν με ευκολία τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό, βελτιώνοντας τις κινητικές και γνωσιακές λειτουργίες.
Ως αποτέλεσμα, η θρεπτική τους πρόσληψη είναι ιδιαίτερα σημαντική στη νευροπροστατευτική παρέμβαση και μπορεί να αποτελεί ένα επιπλέον βοηθητικό μέσο σε μια νέα θεραπευτική αντιμετώπιση της νόσου του Πάρκινσον (Kujawska & Jodynis-Liebert, 2018).
Η βιταμίνη D
Μία πρόσφατη μετα-ανάλυση (2019), οκτώ σχετικών μελετών, εξέτασε το ρόλο της βιταμίνης D στη νόσο του Πάρκινσον. Σε όλες της έρευνες, η ανεπάρκεια της 25-υδροξυβιταμίνης D (<30 ng/ml) και η έλλειψή της (<20 ng/ml) συσχετίστηκαν σημαντικά με τον αυξημένο κίνδυνο της νόσου του Πάρκινσον.
Αντίθετα, η έκθεση στο φως του ήλιου (≥15 λεπτά/εβδομάδα) συσχετίστηκε σημαντικά με τον μειωμένο κίνδυνο της νόσου Πάρκινσον (Ρ<0,001).
Ως συμπέρασμα, φαίνεται ότι παρόλο η ανεπάρκεια και η έλλειψη της 25-υδροξυβιταμίνης D, όπως και η μειωμένη έκθεση στο ηλιακό φως, συσχετίζονται σημαντικά με τον αυξημένο κίνδυνο της νόσου Πάρκινσον.
Πως τα διάφορα διατροφικά συστατικά σχετίζονται με τη νόσο του Πάρκινσον
Μια ισορροπημένη διατροφή με έμφαση στα λαχανικά, τα φρούτα, τα καρύδια, τα ψάρια, το μουρουνέλαιο και στα μη επεξεργασμένα τρόφιμα σχετίζεται με την θετική εξέλιξη της νόσου του Πάρκινσον. Σε γενικές γραμμές, ο Seidl και οι συνεργάτες του (2014), ανάλογα με το νευροεκφυλιστικό ή νευροπροστατευτικό ρόλο των επιμέρους τροφίμων και θρεπτικών συστατικών καταλήγουν στην παρουσίαση του ακόλουθου σχήματος:
(Εκφυλισμός νεύρων) (Νευροπροστασία)
Σχήμα 1: Ο δυνητικός τρόπος εμπλοκής διαφόρων διατροφικών παραγόντων στη νόσο του Πάρκινσον (Seidl et al. 2014)
Το Μουρουνέλαιο στην αντιμετώπιση της νόσου Πάρκινσον
Το μουρουνέλαιο (ηπατοϊχθυέλαιο) αποτελεί ένα είδος ιχθυελαίου, το οποίο εξάγεται από το συκώτι λιπαρών ψαριών. Το σημαντικό διατροφικό πλεονέκτημα του μουρουνέλαιου είναι ότι είναι πλούσιο στα κυριότερα θρεπτικά συστατικά που σχετίζονται με την αποτελεσματική αντιμετώπιση της νόσου του Πάρκινσον, δηλαδή
σε ω-3 λιπαρά, βιταμίνη D (D3) και βιταμίνη Ε. Περιέχει δηλαδή έναν μοναδικό διατροφικό συνδυασμό, τον οποίο δεν μπορεί να εντοπιστεί πουθενά αλλού. Το υψηλής ποιότητας μουρουνέλαιο αποτελεί εξαιρετική πηγή ω-3 λιπαρών οξέων: DHA (600 mg/5 ml) και ΕΡΑ (400 mg/5 ml), όπως και της ιδιαίτερα σημαντικής βιταμίνης D (10 μg/5 ml – 400 IU). Ταυτόχρονα, περιέχει ποσότητα βιταμίνης Α και βιταμίνη Ε (10 mg/5 ml) για αντιοξειδωτική προστασία των ω-3 (Mollers.gr).
Τα υψηλά διατροφικά χαρακτηριστικά και η ασφάλεια του μουρουνέλαιου απαντούν με σαφήνεια στο ερώτημα που υποβάλλουν συχνά παρκινσονικοί ασθενείς, για το εάν θα πρέπει να λαμβάνουν μουρουνέλαιο.
Όπως είναι φανερό, από την ταυτόχρονη συνύπαρξη σε αυτό της βιταμίνης D (η παρουσία της οποίας είναι δυσεύρετη στα διάφορα τρόφιμα) και των ω-3 λιπαρών, η απάντησή για το θέμα αυτό είναι καταφατική.
Συμπέρασμα
Η ισορροπημένη διατροφή και η κατανάλωση μουρουνέλαιου παρουσιάζουν έναν προστατευτικό ρόλο έναντι της νόσου του Πάρκινσον. Τα λαχανικά, η μεσογειακή διατροφή και το μουρουνέλαιο, μπορούν να προσφέρουν μέγιστη προστασία, συνεισφέροντας στη βελτίωση της νευρωνικής υγείας. Ωστόσο, να σημειωθεί ότι το μουρουνέλαιο θα πρέπει να το συνοδεύουν αυστηροί έλεγχοι ποιότητας και προδιαγραφές, τους οποίους έχουν θεσπίσει η Ευρωπαϊκή Ένωση και η Νορβηγία.
Έτσι λοιπόν προκειμένου οι ασθενείς να επωφεληθούν από τις σημαντικές ιδιότητες υγείας, είναι πολύ σημαντικό να καταναλώνουν μουρουνέλαιο υψηλής ποιότητας , το οποίο εξάγεται από συκώτι μουρούνας που αλιεύεται στα καθαρότερα ύδατα της Αρκτικής.
Είναι επίσης σημαντικό η εταιρεία που προμηθεύει το μουρουνέλαιο να παρουσιάζει τις προδιαγραφές του προϊόντος της, όπως συμβαίνει με προϊόντα της ελληνικής αγοράς που υπερβαίνουν τις επίσημες προδιαγραφές καθαρότητας και ποιότητας (όπως έχουν καθοριστεί από την Ευρωπαϊκή Φαρμακοποιία) και έχουν εσωτερικές προδιαγραφές αυστηρότερες από τους επίσημους κανόνες (Μουρουνέλαιο MÖLLER’S).
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Archer T & Kostrzewa RM (2016). Exercise and Nutritional Benefits in PD: Rodent Models and Clinical Settings. Curr Top Behav Neurosci 29:333-351.
Avallone R, Vitale G & Bertolotti M (2019). Omega-3 Fatty Acids and Neurodegenerative Diseases: New Evidence in Clinical Trials. Int J Mol Sci 30;20(17).
Bhat A, Mahalakshmi AM, Ray B, Tuladhar S, Hediyal TA, Manthiannem E, Padamati J, Chandra R, Chidambaram SB & Sakharkar MK (2019). Benefits of curcumin in brain disorders. Biofactors 45(5):666-689.
Csoti I, Dresel C, Hauptmann B, Müller T, Redecker C, Warnecke T & Wüllner U (2018). Nutritional aspects in Parkinson’s disease: disease risk, dietary therapy and treatment of digestive tract dysfunction. Fortschr Neurol Psychiatr 86(S01):S34-S42.
Jung UJ & Kim SR (2018). Beneficial Effects of Flavonoids Against Parkinson’s Disease. J Med Food 21(5):421-432.
Kiremidjian-Schumacher, L. & Roy, M. (1998). “Selenium and immune function”. Ernahrungswiss; 37 (1): 50-56.
Kujawska M & Jodynis-Liebert J (2018). Polyphenols in Parkinson’s Disease: A Systematic Review of In Vivo Studies. Nutrients 19;10(5).
Kyrozis A, Ghika A, Stathopoulos P, Vassilopoulos D, Trichopoulos D & Trichopoulou A (2013). Dietary and lifestyle variables in relation to incidence of Parkinson’s disease in Greece. Eur J Epidemiol 28(1):67-77.
Lappe, JM & Heaney RP (2012). Why randomized controlled trials of calcium and vitamin D sometimes fail. Dermatoendocrinol 4(2):95-100.
Lee M, McGeer EG & McGeer PL (2016). Quercetin, not caffeine, is a major neuroprotective component in coffee. Neurobiol Aging 5;46:113-123.
Manoharan S, Guillemin GJ, Abiramasundari RS, Essa MM, Akbar M & Akbar MD (2016). The Role of Reactive Oxygen Species in the Pathogenesis of Alzheimer’s Disease, Parkinson’s Disease, and Huntington’s Disease: A Mini Review. Oxid Med Cell Longev 2016:8590578.
McCarter SJ, Teigen LM, McCarter AR, Benarroch EE, St Louis EK & Savica R (2019). Low Vitamin B12 and Parkinson Disease: Potential Link to Reduced Cholinergic Transmission and Severity of Disease. Mayo Clin Proc 94(5):757-762.
Miyake Y, Tanaka K, Fukushima W, Sasaki S, Kiyohara C, Tsuboi Y, Yamada T, Oeda T, Miki T, Kawamura N, Sakae N, Fukuyama H, Hirota Y, Nagai M & Fukuoka Kinki Parkinson’s Disease Study Group (2011). Lack of association of dairy food, calcium, and vitamin D intake with the risk of Parkinson’s disease: a case-control study in Japan. Parkinsonism Relat Disord 17(2):112-116.
O’Reilly EJ, Gao X, Weisskopf MG, Chen H, Schwarzschild MA, Spiegelman D & Ascherio A (2010). Plasma urate and Parkinson’s disease in women. Am J Epidemiol 15;172(6):666-670.
Sc Y & Muralidhara (2016). Beneficial Role of Coffee and Caffeine in Neurodegenerative Diseases: A Minireview. AIMS Public Health 20;3(2):407-422.
Seidl SE, Santiago JA, Bilyk H & Potashkin JA ((2014). The emerging role of nutrition in Parkinson’s disease. Front Aging Neurosci 7;6:36.
Seifar F, Khalili M, Khaledyan H, Amiri Moghadam S, Izadi A, Azimi A & Shakouri SK ((2019). α-Lipoic acid, functional fatty acid, as a novel therapeutic alternative for central nervous system diseases: A review. Nutr Neurosci 22(5):306-316.
Shen C, Guo Y, Luo W, Lin C & Ding M (2013). Serum urate and the risk of Parkinson’s disease: results from a meta-analysis. Can J Neurol Sci 40(1):73-79.
Uyar GÖ & Yildiran H (2019). A nutritional approach to microbiota in Parkinson’s disease. Biosci Microbiota Food Health 38(4):115-127.
Włodarek D (2019). Role of Ketogenic Diets in Neurodegenerative Diseases (Alzheimer’s Disease and Parkinson’s Disease). Nutrients 15;11(1).
Zhang X, Liu RP, Cheng WH & Zhu JH (2019). Prioritized brain selenium retention and selenoprotein expression: Nutritional insights into Parkinson’s disease. Mech Ageing Dev 180:89-96.
Zhou Z, Zhou R, Zhang Z & Li K (2019). The Association Between Vitamin D Status, Vitamin D Supplementation, Sunlight Exposure, and Parkinson’s Disease: A Systematic Review and Meta-Analysis. Med Sci Monit 23;25:666-674.
