Έρευνα για την Αντιοξειδωτική πρόσληψη Ενηλίκων Ελλήνων: Ένας στους δύο Έλληνες κινδυνεύει!!!
Στο συγκεκριμένο συμπέρασμα κατέληξε έρευνα σε εκτενές δείγμα της Ελληνικής Διατροφολογικής Εταιρείας, η οποία ανακοινώθηκε σε συνέντευξη τύπου την Τρίτη 12/10/2010, στο Δημαρχείο Αμαρουσίου, παρουσία του Δημάρχου κ. Πατούλη.
Εισαγωγή:
Ο σύγχρονος τρόπος ζωής (άγχος, κάπνισμα, κακή διατροφή – ζωικά λιπαρά, ορμόνες & χημικά των τροφίμων, ανεπαρκής ύπνος, χρήση κινητών τηλεφώνων, έκθεση σε χημικές & τοξικές ουσίες – μόλυνση, ραδιενέργεια) υποβάλει τον άνθρωπο σε μία σειρά από «τοξικές» επιδράσεις από πολλούς περιβαλλοντικούς και διατροφικούς προ-οξειδωτικούς παράγοντες.
Η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας συστήνει την κατανάλωση τουλάχιστον 5 μερίδων φρούτων & λαχανικών / ημέρα, υπονοώντας τις ευεργετικές τους ιδιότητες με βάση τα αντιοξειδωτικά που περιέχουν. Ωστόσο, προκειμένου να ποσοτικοποιηθεί η πρόσληψη αντιοξειδωτικών από τους ερευνητές του Αμερικάνικου Υπουργείου Γεωργίας (U.S.D.A.) επινοήθηκε ο δείκτης ORAC (Oxygen Radical Absorbance Capacity – Ικανότητα Απορρόφησης Ριζών Οξυγόνου), ο οποίος απεικονίζει τη δύναμη που παρουσιάζει ένα τρόφιμο προκειμένου να είναι σε θέση να καταστρέψει τις ελεύθερες ρίζες.
Διάφορες Αμερικανικές μελέτες δείχνουν ότι ο μέσος όρος αντιοξειδωτικής πρόσληψης Orac είναι 1.200 μονάδες και ότι μόνο το 9% των Αμερικανών καταναλώνει τις συνιστάμενες 5 μερίδες καθημερινά! Αντίστοιχες έρευνες δεν έχουν διεξαχθεί στον ελληνικό πληθυσμό, ωστόσο είναι γνωστό ότι οι διατροφικές συνήθειες των Ελλήνων επιδεινώνονται διαρκώς, το Ελληνικό παραδοσιακό μοντέλο διατροφής δεν εφαρμόζεται στην πράξη, ενώ η Παχυσαρκία και σοβαρά χρόνια νοσήματα απειλούν τους Έλληνες σήμερα.
Προκειμένου να διαπιστωθεί η σημερινή κατάσταση του Ελληνικού πληθυσμού και με βάση τα ανωτέρω δεδομένα, η Ελληνική Διατροφολογική Εταιρεία διεξήγαγε μεγάλη έρευνα σε ένα εκτεταμένο δείγμα σε επτά περιοχές, για το κατά πόσο είναι επαρκής η σημερινή αντιοξειδωτική πρόσληψη των Ενηλίκων Ελλήνων. Για το λόγο αυτό λήφθηκε δείγμα από 798 Ενήλικες 18 – 73 ετών, το οποίο αποτελούσαν 304 Άνδρες και 494 Γυναίκες, οι οποίοι προσήλθαν σε Διαιτολογικές Μονάδες σε: Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Κατερίνη, Ιωάννινα, Κορινθία, Κρήτη και Κεφαλονιά, στο χρονικό διάστημα Ιούνιος – Σεπτέμβριος 2010. Οι διαδικασίες που ακολουθήθηκαν περιγράφονται ως εξής: Το δείγμα ζυγίστηκε & μετρήθηκε το ύψος του, υπολογίστηκε ο Δείκτης Σωματικής Μάζας, μετρήθηκε η περίμετρος Μέσης, λήφθηκε ερωτηματολόγιο συνηθειών διατροφής, ανάκληση 24ώρου βάσει προσωπικής συνέντευξης και συμπληρώθηκαν Διατροφικά Ημερολόγια τύπου FFQ. Το κάθε τρόφιμο αναλύθηκε στην ποσότητα που αναφέρθηκε με βάση τον πίνακα δεδομένων του USDA. Για τη στατιστική ανάλυση χρησιμοποιήθηκε το λογισμικό SPSS 17.0, ενώ οι συσχετίσεις μεταξύ συνεχών μεταβλητών πραγματοποιήθηκαν με τη χρήση του συντελεστή συσχέτισης του Pearson (ή του Spearman, στην περίπτωση μη κανονικότητας).
Τα αποτελέσματα έχουν ως ακολούθως:
Ο μέσος όρος αντιοξειδωτικής πρόσληψης του συνολικού δείγματος ανερχόταν στις 3526,23 μονάδες Orac (2533,80 Orac για τους άνδρες και 3.773,77 Orac για τις γυναίκες). Στην περίπτωση αυτή το φύλο συσχετίζεται στατιστικά σημαντικά με την πρόσληψη ORAC. Συγκεκριμένα, οι γυναίκες εμφανίζουν κατά μέσο όρο μεγαλύτερη αντιοξειδωτική πρόσληψη της τάξεως των 1.242,11 ORAC, σε σχέση με τους άντρες (p value=0,025, αποτέλεσμα στατιστικά σημαντικό). Επίσης, βρέθηκε ότι ποσοστό της τάξεως του 52,63% του συνολικού δείγματος (70% των ανδρών και 48,94% των γυναικών) δεν καλύπτει τις αντιοξιεδωτικές του απαιτήσεις δηλαδή βρίσκεται κάτω από το όριο που συστήνει το USDA. Επιπλέον, ποσοστό 64,91% του συνολικού δείγματος (85% των ανδρών και 60,64% των γυναικών) προσλαμβάνει αντιοξειδωτικά κάτω από το μέσο όρο πρόσληψης που συστήνει το USDA δηλαδή βρίσκεται στο όριο κινδύνου. Από τις επιμέρους συσχετίσεις που πραγματοποιήθηκαν βρέθηκε ότι η αντιοξειδωτική πρόσληψη με βάση την κλίμακα ORAC σχετίζεται στατιστικά σημαντικά και θετικά με την ηλικία (Pearson=0,202, p-value=0,025 σε ε.σ. 5%). Δηλαδή, τα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας εμφανίζουν μεγαλύτερη πρόσληψη αντιοξειδωτικών σε σχέση με τις μικρότερες ηλικίες. Σχετικά με το συσχετισμό του επίπεδου σωματικού βάρους (δείκτης ΒΜΙ) και της αντιοξειδωτικής πρόσληψης φαίνεται ότι η σχέση μεταξύ ΒΜΙ και ORAC τείνει να είναι αρνητική, δηλαδή όσο μεγαλύτερο Δείκτη Μάζας Σώματος έχει κάποιος τόσο μικρότερη πρόσληψη ORAC παρουσιάζει (Pearson=-0,116, p-value=0,202) και αντιστρόφως, όμως το αποτέλεσμα δεν είναι στατιστικά σημαντικό σε επίπεδο στατιστικής σημαντικότητας 5%. Το ίδιο ακριβώς συμβαίνει και για Περίμετρο Μέσης, η οποία αποτελεί σημαντικό παράγοντα Οξειδωτικού στρες και φλεγμονής.
Συμπεράσματα:
Με βάση τα συμπεράσματά μας φαίνεται πως ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού (52,63%) υπολαμβάνει αντιοξειδωτικά, δηλαδή βρίσκεται κάτω από το όριο της Συστηνόμενης Ημερήσιας Πρόσληψης Αντιοξειδωτικών. Το ποσοστό αυτό ανέρχεται σε 70% για τους άνδρες και σε 48,94% για τις γυναίκες, ενώ ένα ποσοστό κατά πολύ μεγαλύτερο της τάξης του 85% για τους άνδρες και 60,64% για τις γυναίκες βρίσκεται κάτω από το Μέσο Όρο της προτεινόμενης αντιοξειδωτικής πρόσληψης.
Με δεδομένες τις ανωτέρω επισημάνσεις τα αποτελέσματα της συγκεκριμένης έρευνας σημαίνουν τα ακόλουθα:
O Ένας στους δύο Έλληνες (επτά στους δέκα άνδρες και μία στις δύο γυναίκες) κινδυνεύει!!!
O Έξι στους δέκα Έλληνες (οχτώ στους δέκα άνδρες και έξι στις δέκα γυναίκες) βρίσκονται στο όριο κινδύνου!
O Οι άνδρες λαμβάνουν πολύ λιγότερα αντιοξειδωτικά κατά μέσο όρο σε σχέση με τις γυναίκες, οι οποίες φαίνεται ότι διατρέφονται καλύτερα! Είναι χαρακτηριστικό ότι ο μέσος όρος αντιοξειδωτικής πρόσληψης των ανδρών (2.533,80 Orac) υπολείπεται σημαντικά κατά 15,6% του κατώτερου ορίου που θέτει το USDA (3.000 Orac). Το φαινόμενο αυτό ίσως να εξηγεί τον αυξημένο κίνδυνο σε χρόνια νοσήματα και την υψηλή θνησιμότητα που παρατηρείται στους άνδρες, σε σχέση με τις γυναίκες.
O Οι ηλικιωμένοι φαίνεται ότι εμφανίζουν καλύτερες διατροφικές συνήθειες αναφορικά με την αντιοξειδωτική πρόσληψη σε σχέση με τους νεότερους.
Με δεδομένο ότι η ανεπαρκής πρόσληψη αντιοξειδωτικών προάγει το φαινόμενο του Οξειδωτικού στρες και αυτό με τη σειρά του ευθύνεται για τα σοβαρά προβλήματα υγείας, είναι φανερό πως η συγκεκριμένη έρευνα κρούει τον κώδωνα του κινδύνου!
Επισημάνεις:
Η παρούσα έρευνα χαρακτηρίζεται ως πιλοτική μελέτη και αποτελεί την πρώτη έρευνα διατροφικής αντιοξειδωτικής πρόσληψης σε Έλληνες ενήλικες.
Περιορισμοί:
Το δείγμα το οποίο επιλέχθηκε δεν μπορεί να θεωρηθεί αντιπροσωπευτικό του Ελληνικού πληθυσμού, παρά το γεγονός ότι προέρχεται από επτά διάφορες περιοχές που όμως μπορεί να μην αντιπροσωπεύουν το σύνολο της Ελληνικής επικράτειας. Επίσης, το δείγμα χαρακτηρίζεται ως «ευαισθητοποιημένο» με βάση το χαρακτηριστικό ότι προσήλθε οικιοθελώς στις Διαιτολογικές Μονάδες όπου πραγματοποιήθηκε η έρευνα. Ένας επιπλέον περιορισμός είναι και η ανισομερής κατανομή Ανδρών – Γυναικών του δείγματος. Τέλος, η μελέτη πραγματοποιήθηκε με τη χρήση Ανάκλησης 24ώρου και FFQ. Παρά το γεγονός ότι ορισμένοι συγγραφείς θεωρούν ότι ο συνδυασμός Ανάκλησης 24ώρου και FFQ αποδίδει αξιόπιστα αποτελέσματα, ως Ελληνική Διατροφολογική Εταιρεία θεωρούμε ότι οι επόμενες έρευνες θα πρέπει να πραγματοποιηθούν με τη βοήθεια Ανάκλησης Τριήμερου (2 καθημερινές & 1 αργία) ή επταημέρου Ημερολογίου Καταγραφής Γευμάτων. Θεωρώντας τα αποτελέσματα της παρούσης μελέτης ως προκαταρτικά, υπογραμμίζουμε ότι σαφώς απαιτούνται περισσότερες έρευνες προκειμένου να επιβεβαιώσουν τα συμπεράσματα της συγκεκριμένης εργασίας.
Για την Ελληνική Διατροφολογική Εταιρεία
Ο Πρόεδρος
Δημήτρης Γρηγοράκης
Κλινικός Διαιτολόγος – Διατροφολόγος, MSc
Η Αντιπρόεδρος
Γεωργία Καπώλη
Κλινική Διαιτολόγος – Διατροφολόγος, MSc
Η Γενική Γραμματέας Αγγελική Ασημακοπούλου
Κλινική Διαιτολόγος -Διατροφολόγος, ΒSc
Ο Υπεύθυνος Τύπου
Παρασκευάς Παπαχρήστος
Κλινικός Διαιτολόγος –
Διατροφολόγος, MSc
Ολόκληρη η έρευνα στο “Επικαιρότητα” -> “Δελτία Τύπου”
